1920’lerin sonunda, dünya savaşlarından yorgun düşmüş ülkeler barışa dair kalıcı garantiler arayışına girmişlerdir. Bu bağlamda, Briand Kellogg Paktı, savaşı bir ulusal politika aracı olarak kınayan ve uluslararası çatışmaları çözmede savaşın reddedilmesi gerektiğini savunan önemli bir anlaşma olarak ortaya çıkmıştır.
Briand Kellogg Paktı’nın Tarihçesi
Briand Kellogg Paktı, 27 Ağustos 1928 tarihinde Fransa ve Amerika Birleşik Devletleri öncülüğünde, Paris’te imzalanmıştır. Fransa Dışişleri Bakanı Aristide Briand ve ABD Dışişleri Bakanı Frank B. Kellogg’un öncülük etmesi nedeniyle bu isimle anılan pakt, diğer büyük devletlerin de katılımını sağlamış ve kısa sürede geniş bir kabul görmüştür.
Paktın Amacı ve İçeriği
Paktın temel amacı, savaşı hükümetlerin politik bir aracı olmaktan çıkarmak ve çatışmaların barışçıl yollarla çözülmesini teşvik etmektir. Anlaşma metni, katılımcı devletlerin savaşın ulusal bir politika olarak kullanılmasını kınayacağını ve aralarındaki uyuşmazlıkları barışçıl yollarla çözmeyi taahhüt edeceğini belirtir.
Briand Kellogg Paktı’nın en önemli özelliği, savaşın çıkarılması ancak savunma durumunda mümkün kılınmış olmasıdır. Böylece, uluslararası ilişkilerde güç kullanımının sınırlandırılması ve hukukun üstünlüğünün teşvik edilmesi hedeflenmiştir.
Briand Kellogg Paktı’nın Etkileri
Anlaşma başlangıçta büyük heyecan uyandırmış olsa da, paktın etkinliği ve dünya barışına katkısı sınırlı kalmıştır. Bunun birkaç nedeni bulunmaktadır:
– **Zorlayıcı Mekanizmaların Eksikliği:** Pakt, ülkelerin taahhütlerini yerine getirmelerini sağlamak için herhangi bir zorlayıcı mekanizma içermemektedir.
– **Savunma Hakkı İstisnası:** Anlaşma metninde ülkelerin meşru savunma hakkı saklı tutulduğu için pakt tam anlamıyla savaşları engelleyememiştir.
– **İkinci Dünya Savaşı’nın Başlaması:** Paktın imzalanmasının ardından yaklaşık on yıl sonra, İkinci Dünya Savaşı’nın patlak vermesi, paktın uzun vadeli etkisini ciddi şekilde sınırlamıştır.
Sonuç
Briand Kellogg Paktı, uluslararası hukukun gelişiminde önemli bir dönüm noktasıdır ve savaşın yasaklanmasına yönelik uluslararası çabaların erken bir örneğidir. Her ne kadar dünya barışı üzerinde kalıcı bir etki bırakamamış olsa da, pakt, uluslararası hukukun savaşın bir araç olarak kullanılmasını reddetmesi yönünde atılan önemli bir adım olarak görülmektedir. Anlaşmanın mirası, Birleşmiş Milletler gibi uluslararası kuruluşların barışçıl çözüm arayışlarına ilham kaynağı olmuştur.